EKG Nedir ve Nasıl Yorumlanır?

EKG, kalp ve damar hastalıklarının teşhisi için uygulanan bir test yöntemidir. Kalpte bulunan elektriksel aktiviteyi ölçen EKG ile kişinin kalp krizi, kalp yetmezliği veya kalp hasarı geçirip geçirmediği tespit edilir. Aynı zamanda kalp ritminin normal seyrinde olup olmadığı, kalp pili varsa ne kadar iyi çalışıp çalışmadığı ortaya çıkarılır. Bu yüzden EKG tüm tıp öğrencileri ve doktorlarının bilmesi gereken en önemli konudur.

EKG Nasıl Çekilir?

Elektrokardiyografi (EKG), kalbin elektriksel aktivitesini ölçen ve kalp sağlığı hakkında önemli bilgiler sağlayan bir testtir. EKG çekimi, genellikle hızlı ve ağrısız bir işlem olup, doğru bir şekilde uygulandığında güvenilir sonuçlar verir. Aşağıda, EKG çekim sürecinin adımlarını ve dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız.

EKG Çekimi İçin Hazırlık

EKG çekimine başlamadan önce, hastanın doğru bir şekilde hazırlanması gerekir. İşte dikkat edilmesi gereken hazırlık adımları:

• Hastanın Rahatlatılması: Hasta, EKG çekimi sırasında rahat bir pozisyonda olmalıdır. Genellikle sırt üstü yatarak işlem yapılır. Hastanın sakin ve rahat olması, doğru sonuçlar elde etmek için önemlidir.
• Cilt Temizliği: Elektrotların yerleştirileceği bölgeler temiz ve kuru olmalıdır. Gerekirse, ciltteki yağ veya kir temizlenir. Aşırı tüylenme varsa, elektrotların daha iyi yapışması için tüyler alınabilir.

EKG Çekim Süreci

EKG çekimi sırasında izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Elektrotların Yerleştirilmesi: Elektrotlar, vücudun belirli bölgelerine dikkatlice yerleştirilir. Göğüs bölgesinde altı farklı noktaya, kollar ve bacaklara ise birer elektrot takılır. Elektrotların doğru yerleştirilmesi, ölçümün doğruluğu açısından kritik öneme sahiptir.
   

   EKG’de Elektrot Yerleşimi

2. Cihazın Ayarlanması: Elektrotlar yerleştirildikten sonra, EKG cihazı çalıştırılır ve hastanın kalp ritmi kaydedilmeye başlanır. Bu süreç genellikle birkaç dakika sürer.
3. Hastanın Hareketsiz Kalması: EKG çekimi sırasında hasta hareketsiz kalmalıdır. Hareket, cihazın yanlış sinyaller almasına neden olabilir.
4. Sonuçların Kaydedilmesi: EKG cihazı, kalbin elektriksel aktivitesini grafiksel bir şekilde kaydeder.

EKG Kağıdında Neler Vardır?

EKG Kağıdının Yapısı

EKG kağıdı, yatay ve dikey çizgilerden oluşan bir ızgara şeklindedir. Bu çizgiler, zaman ve voltaj ölçümlerini kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Kağıdın temel özellikleri şunlardır:

• Yatay Çizgiler (Zaman): Yatay eksen, zamanı temsil eder. Her küçük kare 0.04 saniyeyi, her büyük kare ise 0.2 saniyeyi ifade eder. Bu, kalp ritminin hızını ve düzenini ölçmek için kullanılır.
• Dikey Çizgiler (Voltaj): Dikey eksen, voltajı temsil eder. Her küçük kare 0.1 mV, her büyük kare ise 0.5 mV değerindedir. Bu, kalbin elektriksel aktivitesinin gücünü değerlendirmek için önemlidir.

EKG Kağıdında Görülen Dalgalar

EKG Dalgaları ve Segmentleri

EKG kağıdında, kalbin elektriksel aktivitesini gösteren belirli dalgalar ve segmentler bulunur. Bunlar, kalbin farklı bölümlerinin aktivitesini temsil eder:

• P Dalgası: Atriyumların (kulakçıkların) kasılmasını gösterir.
• QRS Kompleksi: Ventriküllerin (karıncıkların) kasılmasını ifade eder. Bu kompleks, genellikle en dikkat çekici bölümdür.
• T Dalgası: Ventriküllerin gevşemesini temsil eder.
• PR Aralığı ve ST Segmenti: Kalbin elektriksel iletim yollarını ve dinlenme durumunu değerlendirmek için kullanılır.

EKG Değerlendirmesi Nasıl Yapılır? ve Değerlendirmenin Püf Noktaları

EKG değerlendirmesi, kalbin elektriksel aktivitesini analiz ederek ritim bozuklukları, iskemi, enfarktüs ve diğer kardiyak durumları tespit etmek için kullanılan temel bir yöntemdir. Doğru bir EKG analizi, sistematik bir yaklaşım ve dikkatli bir gözlem gerektirir. İşte bir doktor gibi EKG değerlendirmesi yapmanın adımları ve püf noktaları:

1. EKG’nin Teknik Doğruluğunu Kontrol Edin

Değerlendirmeye başlamadan önce, EKG kaydının doğru bir şekilde alındığından emin olun:

• Hasta Bilgileri: EKG kağıdında hastanın adı, yaşı ve kaydın alındığı tarih/saat gibi bilgilerin doğru olduğundan emin olun.
• Kağıt Hızı ve Kalibrasyon: Standart EKG kağıdı genellikle 25 mm/s hızında ve 1 mV = 10 mm kalibrasyonunda alınır. Bu ayarların doğru olduğundan emin olun.
• Artefaktlar: Kas hareketi, solunum veya cihaz kaynaklı artefaktların kaydı etkileyip etkilemediğini kontrol edin.

2. Ritim ve Kalp Hızını Değerlendirin

EKG değerlendirmesinin ilk adımı, kalp ritmini ve hızını analiz etmektir:

• Ritim: Ritim düzenli mi yoksa düzensiz mi? R-R aralıklarını ölçerek düzenliliği kontrol edin. Sinüs ritmi, P dalgasının her QRS kompleksinden önce geldiği ve düzenli olduğu bir ritimdir.
• Kalp Hızı: Kalp hızını hesaplamak için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
  • Hızlı Yöntem: Büyük kareleri sayarak 300’ü bu sayıya bölün (örneğin, iki büyük kare varsa hız 300/2 = 150 bpm).
  • Daha Hassas Yöntem: 60 saniyede geçen küçük kare sayısını 1500’e bölün.

3. P Dalgasını İnceleyin

P dalgası, atriyumların depolarizasyonunu temsil eder. Şu özelliklere dikkat edin:

• Şekil ve Süre: P dalgası genellikle yuvarlak ve pozitif olmalıdır. Süresi 0.08-0.12 saniye arasında olmalıdır.
• Yükseklik: Yüksekliği 2.5 mm’yi geçmemelidir. Daha yüksek bir P dalgası, sağ atriyum hipertrofisini gösterebilir.
• V1 ve V2’deki Görünüm: İki fazlı bir P dalgası sol atriyum genişlemesini işaret edebilir.

4. PR Aralığını Değerlendirin

PR aralığı, atriyumdan ventriküllere elektriksel iletimi gösterir. Normalde 0.12-0.20 saniye arasında olmalıdır. Uzun bir PR aralığı, birinci derece AV blok göstergesi olabilir. Kısa bir PR aralığı ise Wolff-Parkinson-White (WPW) sendromu gibi durumları düşündürebilir.

5. QRS Kompleksini Analiz Edin

QRS kompleksi, ventriküllerin depolarizasyonunu temsil eder. Şu özelliklere dikkat edin:

• Süre: Normalde 0.06-0.10 saniye arasında olmalıdır. 0.12 saniyeden uzun bir QRS, dal bloğu veya ventriküler kaynaklı bir ritmi gösterebilir.
• Şekil: QRS kompleksinin genişliği ve morfolojisi, ventriküler hipertrofi veya iskemi gibi durumları değerlendirmek için önemlidir.
• Patolojik Q Dalgası: Q dalgası genişliği 0.04 saniyeden uzun ve derinliği R dalgasının %25’inden fazlaysa, eski bir miyokard enfarktüsünü düşündürebilir.

6. ST Segmentini ve T Dalgasını Değerlendirin

ST segmenti ve T dalgası, iskemi ve enfarktüs gibi durumların tespiti için kritik öneme sahiptir:

• ST Segmenti: İzole bir ST yükselmesi (≥1 mm) akut miyokard enfarktüsünü gösterebilir. ST çökmesi ise iskemi veya ventriküler strain ile ilişkili olabilir.
• T Dalgası: T dalgası genellikle pozitif ve asimetrik olmalıdır. Ters T dalgaları iskemi, hipertrofi veya intrakranial basınç artışı gibi durumları gösterebilir.

7. QT Aralığını Ölçün

QT aralığı, ventriküllerin depolarizasyon ve repolarizasyon süresini temsil eder. Normal QT aralığı, kalp hızına bağlı olarak değişir. Uzun QT sendromu, ventriküler aritmiler için bir risk faktörüdür. QT aralığını düzeltmek için Bazett formülü kullanılabilir:

Bazett Formülü

8. Ek Bulguları Değerlendirin

EKG’de görülebilecek diğer önemli bulgular şunlardır:

• Sol veya Sağ Ventrikül Hipertrofisi: Voltaj kriterleri ve eksen değişiklikleri ile değerlendirilir.
• Dal Blokları: Sağ dal bloğu (RBBB) veya sol dal bloğu (LBBB) varlığını kontrol edin.
• Eksen Değişiklikleri: Elektriksel eksen, kalbin pozisyonu ve hipertrofi gibi durumları değerlendirmek için önemlidir.

Püf Noktaları

• Sistematik Olun: Her EKG’yi aynı sırayla değerlendirin (örneğin, ritim, hız, P dalgası, PR aralığı, QRS kompleksi, ST segmenti, T dalgası, QT aralığı).
• Klinik Bağlamı Unutmayın: EKG bulgularını hastanın klinik durumu ile ilişkilendirin. Tek başına EKG, kesin bir teşhis koymak için yeterli olmayabilir.
• Normal Varyasyonları Bilin: Yaş, cinsiyet ve vücut yapısına bağlı olarak normal EKG varyasyonlarını göz önünde bulundurun.
• Şüpheli Durumlarda Karşılaştırma Yapın: Önceki EKG kayıtlarıyla karşılaştırma yapmak, değişiklikleri tespit etmek için faydalıdır.

Uyarı: Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi bir teşhis veya tedavi yerine geçmez. Eğer acil bir durum yaşıyorsanız veya kalp sağlığınızla ilgili bir endişeniz varsa, lütfen en yakın sağlık kuruluşuna başvurun veya bir doktora danışın.